ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΑΜΚΟΣ
“ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΙ ΗΛΙΚΙΑ!”
Σίγουρα όλοι στην καθημερινότητα μας, έχουμε προσέξει ότι ένας έφηβος συμπεριφέρεται διαφορετικά από έναν σαραντάρη, ή ένας τριαντάρης αλλιώτικα από έναν πενηντάρη. Ανάλογα με τα στάδια της ηλικίας μας, τείνουμε να εμφανίζουμε διαφορετικές συμπεριφορές. Ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό, είναι ότι σε κάθε στάδιο της ζωής μας, μας συμβαίνουν / απασχολούν διαφορετικά / συγκεκριμένα γεγονότα, με αποτέλεσμα να αλλάζουν οι προτεραιότητες μας.
Στο σύγχρονο περιβάλλον των επιχειρήσεων –αλλά και στην προσωπική μας ζωή- καλούμαστε να «επικοινωνήσουμε» με ανθρώπους όλων των ηλικιών (πελάτες, προμηθευτές, συνεργάτες, προϊσταμένους ή υφισταμένους, αλλά και γονείς, παιδιά, φίλους ή συντρόφους). Το κλειδί επιτυχίας, είναι να προσπαθήσουμε να σκεφθούμε όπως ο «ηλικιακά διαφορετικός» άνθρωπος απέναντι μας.
Τα στάδια του «κύκλου ζωής» μας είναι: τα τελευταία χρόνια της εφηβείας (καθώς μέχρι τότε διαμορφώνεται η προσωπικότητα μας), η δεκαετία των 20, η δεκαετία των 30, η δεκαετία των 40, η δεκαετία των 50 και τέλος από εκεί και μετά…
Ας γνωρίσουμε για το κάθε στάδιο τα γεγονότα που επηρεάζουν τη συμπεριφορά και τις τάσεις που συνήθως αναπτύσσονται:
- ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ: οι έφηβοι αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη αυτονομία (τους επιτρέπεται να βγουν έξω πιο αργά, χωρίς επιτήρηση, μακρύτερα από τη «γειτονιά» τους), αναλαμβάνουν νέους ρόλους (οι απαιτήσεις των τρίτων απέναντι τους ξεκινούν με τη φράση: «είσαι μεγάλος πλέον, οπότε πρέπει να…»), ξεκινούν σπουδές ή μία πρώτη εργασία (που τους εξασφαλίζει μια σχετική –και πολυπόθητη- αυτονομία) και παίρνουν τις πρώτες αποφάσεις για το μέλλον. Τα τρία κορυφαία -για τη συγκεκριμένη ηλικία- ζητήματα για τα οποία καλούνται να αποφασίσουν, είναι οι σπουδές, η μετέπειτα «καριέρα» και ο έρωτας (και -όπως φαντάζεστε- ο έρωτας τότε, έχει τη μεγαλύτερη βαρύτητα από τα παραπάνω!). Ταυτόχρονα, οι έφηβοι ψάχνουν την ταυτότητα τους (αλλάζοντας συνεχώς στυλ ντυσίματος, «είδωλα», ή συμπεριφορές), εξετάζουν τα όρια τους (όπως π.χ. το πόσο αλκοόλ μπορούν να αντέξουν), ενώ κάθε στιγμή αμφισβητούν το «κατεστημένο» (τους γονείς, τους καθηγητές, την πολιτική, τη θρησκεία, τον στρατό, το εργασιακό καθεστώς….).
- ΣΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΩΝ 20: αρκετοί νέοι μπαίνουν σε πανεπιστήμια / σχολές (όπου αν η σχολή βρίσκεται μακριά από την οικογενειακή εστία, προσφέρει τη μέγιστη αυτονομία πλέον, με ότι αυτό συνεπάγεται…), Συνήθως, η είσοδος στη σχολή γίνεται χωρίς τον κατάλληλο πρότερο επαγγελματικό προσανατολισμό, με αποτέλεσμα το προσδοκώμενο εκπαιδευτικό αντικείμενο να διαφέρει από το πραγματικό. Για τους νεαρούς άντρες ένα μεγάλο σοκ / σχολείο αποτελεί ο στρατός, καθώς πρέπει να παραμερίσουν την ατομικότητα τους και να προσαρμοστούν στη λογική της «μάζας». Σε αυτή τη δεκαετία, ξεκινούμε την πρώτη μας δουλειά και προσαρμοζόμαστε στο εργασιακό καθεστώς. Η προσαρμογή δεν είναι καθόλου εύκολη, καθώς βλέπουμε ότι οι αρμοδιότητες και οι αποδοχές μας δεν ανταποκρίνονται στις σπουδές ή τις προσδοκίες μας. Κάποιοι από μας παντρεύονται (και μετά παίρνουν απόφαση για να κάνουν παιδιά) βάζοντας στην άκρη ένα μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου και της προσωπικής ζωής τους. Ξεκινούμε να κάνουμε πλέον «ότι πρέπει» και «χτίζουμε το αύριο» -ενώ στην προηγούμενη δεκαετία απεχθανόμασταν αυτές τις φράσεις- βλέποντας όμως ότι η πραγματικότητα διαφέρει από τα όνειρα μας και αυτό από μόνο του είναι στενόχωρο…
- ΣΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΩΝ 30: αν η πρώτη μας δουλειά δεν κάλυψε τα όνειρα και τις φιλοδοξίες μας, συνήθως αλλάζουμε θέση, εταιρία, ή ακόμα και κλάδο δραστηριότητας. Ζητάμε -και κάποιες φορές παίρνουμε- σημαντικές προαγωγές. Σε αυτό το σημείο –και ιδίως προς το τέλος της δεκαετίας- πολλοί θεωρούν ότι η καριέρα τους κορυφώθηκε, μειώνουν την προσπάθεια, δεν φέρνουν τα υψηλά πλέον προσδοκώμενα αποτελέσματα, και χάνουν τη δουλειά τους – προσοχή λοιπόν! Οι αυξημένες εργασιακές απαιτήσεις, μας κάνουν και επιστρέφουμε στην εκπαίδευση, διευρύνοντας το γνωστικό μας αντικείμενο. Σε ότι αφορά την προσωπική μας ζωή, δίδουμε μεγάλη βαρύτητα στις οικογενειακές μας δραστηριότητες. Βάζουμε τάξη και σταθερότητα στη ζωή και θέτουμε μακροπρόθεσμους στόχους, π.χ. αγοράζοντας το δικό μας σπίτι (συνήθως τώρα ζητάμε το «κατεστημένο» που αποστρεφόμασταν στην δεκαετία της εφηβείας…). Ένα από τα συνήθη ερωτήματα των «μεγαλοτριαντάρηδων» είναι το «Ε, και; Και τι έγινε τώρα που κάνω αυτό που πρέπει; Αυτό ήταν; Τι θέλω από τη ζωή;». Στα τελευταία χρόνια της δεκαετίας, ξεκινά και η ανησυχία για τη νεότητα που περνά…
- ΣΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΩΝ 40: αν δεν είμαστε απόλυτα ικανοποιημένοι από την εργασία μας, αλλάζουμε καριέρα, για να εκπληρώσουμε τις φιλοδοξίες της ζωής μας που δεν καταφέραμε μέχρι τώρα. Αν εργαζόμασταν ως υπάλληλοι, αλλά πιστεύαμε ότι η συνεισφορά μας δεν αναγνωρίστηκε με τον τρόπο και στο βαθμό που θα θέλαμε, ίσως να ξεκινήσουμε «κάτι δικό μας» εκμεταλλευόμενοι την πείρα, τις γνωριμίες και τις γνώσεις που έχουμε αποκτήσει. Κάποιες κυρίες των οποίων η πρώτη δουλειά ήταν στο σπίτι και αφορούσε την ανατροφή των παιδιών, επιστρέφουν στην εργασία. Τα μεγάλα προβλήματα που συνήθως αντιμετωπίζουν είναι ότι οι γνώσεις τους πλέον έχουν απαξιωθεί (π.χ. γνωρίζουν γραφομηχανή, αλλά όχι χειρισμό Η/Υ), απέχουν από τις εξελίξεις (π.χ. χρήση του διαδικτύου) και δυσκολεύονται εξαιρετικά να βρουν εργασία. Δυστυχώς πολλές φορές δέχονται ότι τους προσφερθεί, γίνονται όμως άριστες εργαζόμενοι, καθώς γνωρίζουν ότι πιθανόν δεν θα έχουν πολλές άλλες ευκαιρίες ακόμα. Σε αυτή τη δεκαετία τα παιδιά μας μεγαλώνουν αρκετά ώστε να μη μας χρειάζονται, και πολλές φορές φεύγουν από το πατρικό σπίτι, εντείνοντας τα αισθήματα μοναξιάς. Εμείς ανησυχούμε για τα πρώτα σημάδια της γήρανσης που έρχεται. Περνούμε την περίοδο της «κλιμακτηρίου» και έχουμε ανάγκη ερωτικής επιβεβαίωσης (επιθυμώντας αρκετά νεώτερους συντρόφους), επιβεβαίωσης νεότητας (π.χ. εκμοντερνίζοντας το ντύσιμο μας), καθώς και ανάγκη να αποδείξουμε στον εαυτό μας «ότι αξίζουμε».
- ΣΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΩΝ 50: είτε απολαμβάνουμε το μέγιστο επίπεδο κύρους στην καριέρα μας, είτε αναγκαζόμαστε να αποδεχθούμε μικρότερους στόχους για τη ζωή. Εάν έχουμε κατακτήσει στον επαγγελματικό στίβο όσα επιθυμούσαμε, προφυλάσσουμε «με νύχια και δόντια» τα «κεκτημένα». Τι σημαίνει αυτό; Ότι ο νέος υφιστάμενος μας που προσπαθεί να μας παρακάμψει ιεραρχικά, μας φαίνεται ως απειλή και κινδυνεύει (ξαναδιαβάστε την προηγούμενη φράση). Συνήθως δεν κάνουμε «παράτολμα» επαγγελματικά βήματα, ενώ δύσκολα δεχόμαστε τις αλλαγές και τις νέες ιδέες / προτάσεις από τους συνεργάτες μας. Εάν όμως οι επαγγελματικές μας φιλοδοξίες δεν έχουν εκπληρωθεί, πολλές φορές μας γεμίζουν αισθήματα αμφιβολίας και αυτολύπησης. Τώρα πλέον που τα παιδιά μας έχουν απομακρυνθεί και δεν «περνά η μπογιά μας» στο άλλο φύλλο, δίδουμε όλο και μεγαλύτερη σημασία στον σύντροφο μας. Στην προσωπική μας ζωή, λέμε συχνά τη φράση «υπάρχουν τόσα πολλά που θα ήθελα να κάνω στο τελευταίο μισό της ζωής μου» και αποκτούμε εξωεργασιακά ενδιαφέροντα, (π.χ. ξαναπιάνοντας τα παλιά μας χόμπι).
- ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑ: μένουμε ανενεργοί. Συχνά, οι τέσσερεις τοίχοι του σπιτιού μας, μας φαίνονται υπερβολικά στενοί και έτσι αρχικά πραγματοποιούμε αρκετές επισκέψεις στην τελευταία μας δουλειά, «οσμιζόμενοι» το κλίμα που μας έλλειψε, οι οποίες και σιγά-σιγά αραιώνουν. Ξεκινούμε και απολαμβάνουμε τα ταξίδια. Κάνουμε πολλές επισκέψεις σε συγγενείς και φίλους (ποιός από εμάς δεν θυμάται τη θεία που του τσίμπαγε το μάγουλο;) Αντιμετωπίζουμε ολοένα και αυξανόμενα προβλήματα γήρανσης και υγείας. Απολαμβάνουμε τα εγγόνια μας και τα μικρά καθημερινά γεγονότα. Ανησυχούμε για το αν έχουμε αφήσει ή όχι το σημάδι μας στον κόσμο (π.χ. «γράφοντας» το σπίτι στα εγγόνια μας, τα οποία πρέπει υποχρεωτικά να φέρουν το δικό μας όνομα!) και επιθυμούμε να περάσουμε «αξιοπρεπή» γηρατειά, έχοντας ανάγκη φροντίδας αλλά παράλληλα φοβούμενοι την εξάρτηση…
Όπως σίγουρα φαντάζεστε, τα όσα διαβάσατε δεν μπορούν να συμπεριλάβουν όλους μας, ούτε ισχύουν για όλους. Στην πράξη όμως, ανταποκρίνονται στις συμπεριφορές πολλών από εμάς…
Προσαρμόστε λοιπόν τη συμπεριφορά σας, αναλογιζόμενοι το τι απασχολεί τον «ηλικιακά διαφορετικό» άνθρωπο απέναντι σας και οι πιθανότητες επιτυχίας σε ότι κάνετε θα μεγιστοποιηθούν!
Καλή σας επιτυχία!
Για οποιαδήποτε απορία ή ανάγκη διευκρίνησης, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με τον Κώστα Στάμκο στην διεύθυνση: stamkosk@in.gr